Zojuist zag ik voor het eerst een praatprogramma genaamd "Het Filosofisch Kwintet". Ik vond het ontzettend interessant, ook omdat het onderwerp dat ter discussie stond mij heel erg aansprak. Het ging namelijk om de vraag of de situatie in de republiek van Weimar in de jaren '20 en '30 van de vorige eeuw en waarin dus ook op de opkomst van het fascisme ontstond hoe gelijkwaardig dat is aan de huidige situatie waarin ons land zich bevindt. Één van de gasten "Bas Heijne" had namelijk een column geschreven in de NRC Next waarin hij vond dat wij moesten ophouden met het vergelijken van populisten met fascisten". Natuurlijk ligt de vermeende identiteitscrisis van ons land in het verlengde van dit vraagstuk. Laten we eens hierop een filosofische analyse uitvoeren.
Als eerste de meest kritische vraagstelling van allen: is er wel sprake van een identiteitscrisis? En zo ja, hoe manifesteert deze zich dan en hoe komt deze tot uiting?
De eerste vraag zou op het eerste gezicht heel makkelijk te beantwoorden moeten zijn, ware het niet dat we daarvoor eerst een omweg moeten maken via het concept van cultuur. De duitse filosoof Nietzsche schreef hierover in zijn werk "Oneigentijdse Beschouwingen" het volgende: "Cultuur is vóór alles eenheid van artistieke stijl in alle vitale uitingen van een volk".
Hieruit kan er worden geconcludeerd dat de cultuur van een volk representatief is voor de uiting van een identiteit van het volk die de desbetreffende cultuur voortbrengt. Essentieel is echter de gewaarwording van de dynamiek van volkeren en dus ook de dynamiek van cultuur - het niveau van abstractie van cultuur is ongekend en per definitie verbonden aan de tijdsgeest van het desbetreffende volk. Secundair bestaan er natuurlijk invloeden op die cultuur vanuit allerlei verschillende perspectieven - Religie, Politiek en niet te vergeten de sub-culturen en zelfs de contra-subculturen die ontstaan als tegenwerkende kracht tegen de sub-culturen.
Uiteindelijk is het allemaal afhankelijk van één transcendentale manifestatie van gedachtengoed: "het bestaan van een algehele consensus over ideeën en de waardering hiervan die betrekking hebben op ieder individu als onderdeel van een groepering danwel volk".
En het is juist dit punt waaruit de manifestatie van onze identiteitscrisis tot uiting komt. Er is geen sprake meer van een algehele consensus over bepaalde ideeën!? Iedere bevolkingsgroep beschikt over unieke normen en waarden die zij van origine hebben meegekregen vanuit "hun eigen cultuur". En "wij authenthieke nederlanders" voelen ons bedreigd in ons bestaan, in onze zogenaamde "Nederlandse Cultuur".
Goed, het bovenstaande voldoet als een definitie van cultuur. Dan ontstaat nu de volgende vraagstelling: hoe staat het bovenstaande m.b.t. cultuur in het verlengde van de vermeende identiteitscrisis? Dat is heel makkelijk, de introductie van de ideologische multiculturele samenleving heeft een broedplaats laten ontstaan van gedachtengoed dat haaks staat op de ideologie van de multiculturele samenleving. Op het eerste gezicht is het vreemd, want vanuit een idealistisch perspectief is het gebaseerd op lid 1 van de grondwet, namelijk die van gelijkwaardigheid tussen mensen ongeacht geslacht, religie, ethniciteit.
Hoe idealistisch het concept van gelijkwaardigheid ook mag zijn, het ontbreekt het aan realiteitsgehalte, voor een optimale omgang tussen mensen moet er sprake zijn van identificatie, een begrip tussen twee mensen op een niveau waar spraak en andere vormen van communicatie niet van toepassing zijn. En dit is juist het punt waar het mis gaat bij een multiculturele samenleving! Hoe kan er identificatie ontstaan tussen twee mensen die een compleet andere ontwikkeling hebben meegemaakt? Hoe kan iemand die is opgegroeid in een burgeroorlog begrip hebben voor iemand die is opgegroeid in een veilig land met een gefundeerde rechtstaat? Secundair zou je kunnen stellen dat de mate van identificatie afhankelijk is van de context waarin de identificatie tussen twee mensen moet plaatsvinden, maar doet dat niet het concept van "identificatie pur sang" teniet? Want zodra er identificatie tussen twee mensen moet plaatsvinden dat afhankelijk is van de situatie, dan is er al sprake van een communicatiemedium dat een vertekend beeld zal geven van de échte identificatie tussen twee mensen.
Ik ben nog steeds een voorstander van de multiculturele samenleving en ik ben té idealistisch ingesteld om te veronderstellen dat deze nooit zal ontstaan. Maar voordat er überhaupt een multiculturele samenleving kan ontstaan zullen wij als volk eerst onze identiteitscrisis moeten oplossen. En dat gaat een hele zware dobber worden, want voor het oplossen van de identiteitscrisis moet er eerst een actuele identiteit van "dé Nederlander" worden gecreëerd en dat is in onze hedendaagse samenleving totaal niet van toepassing. Er bestaat teveel differentiatie tussen de verschillende opvattingen over "wat een nederlander is". Dit wordt nogmaals bevestigd door de publieke rellen die zijn ontstaan na uitspraken zoals Maxima enkele jaren geleden deed of dat ene programma over "de grootste Nederlander", waaruit primair Pim Fortuyn de winnaar was maar later toch naar voren kwam dat Willem van Oranje de winnaar hoorde te zijn, maar dat alle smsjes te laat binnen kwamen.
Mensen zoals Wilders gooien extra olie op het vuur door moslims en de algehele Islam als zondebok aan te wijzen die de zogenaamde oorzaak zouden zijn voor het "verdwijnen van de Nederlandse cultuur en het ontstaan van de identeitscrisis".
Misschien komt het wel door het feit dat ik half-Colombiaans ben en dat ik mij gevoelsmatig niet voldoende een Nederlander zou voelen, maar persoonlijk ben ik van mening dat iedereen die hard schreeuwt over het verdwijnen van de cultuur eens goed moet nadenken over de concepten van cultuur. Het is door ons immigratiebeleid en het ontstaan van een open economie waardoor wij als land zo hoogontwikkeld zijn geworden. Het is dankzij ons immigratiebeleid dat ons land zich heeft kunnen ontwikkelen, want al die mensen die vroeger hierheen kwamen hebben ieder hun aandeel geleverd op de arbeidsmarkt. En dan mogen wij nu wel lopen zeuren over hoe ons immigratiebeleid heeft gefaald, het is dankzij ditzelfde beleid dat ons land zo een werelspeler is geworden. Laat dat al die PVV-aanhangers goed in de oren knopen.
Mensen, ik wens ieder een hele fijne zondag toe! Bedankt voor het lezen en ik zie uiteraard graag een pittige discussie ontstaan.
Een dikke knuffel van jullie semi-filosoof, Halbe!
Geen opmerkingen:
Een reactie posten